FameLab: Διαδίδοντας τις επιστήμες

To FameLab είναι ένας διεθνής διαγωνισμός με στόχο τη διάδοση επιστημονικών και τεχνολογικών ιδεών. Αυτό γίνεται μέσω της ανάδειξης νέων με ταλέντο στην επικοινωνία της επιστήμης. Κάθε διαγωνιζόμενος έχει τρία λεπτά για να αναπτύξει ένα θέμα της δικής του επιλογής χωρίς τη χρήση διαφανειών, αλλά μόνο με ότι μπορεί να φέρει μαζί του ο ίδιος επάνω στη σκηνή.

Ο διαγωνισμός ξεκίνησε το 2005 στο Cheltenham Science Festival και διαδόθηκε γρήγορα, ξεφεύγοντας από τα όρια της Αγγλίας και πλέον μέσω του Βρετανικού Συμβουλίου διοργανώνεται σε πάρα πολλά μέρη στον κόσμο. O τελικός του Ελληνικού FameLab έγινε κατά τη διάρκεια του 2ου Φεστιβάλ Επιστήμης και Τεχνολογίας “Athens Science Festival“. Δυστυχώς δεν βρήκα περισσότερες πληροφορίες για τα αποτελέσματα.

Όσοι φτάνουν στην τελική φάση του διαγωνισμού κάθε χώρας, συμμετέχουν σε ένα masterclass σχετικό με την επικοινωνία της επιστήμης ώστε να προετοιμαστούν καλύτερα για τους τελικούς. Για τους προκριθέντες από Γαλλία, Ελβετία και CERN αυτό έγινε στις 25 και 26 Απριλίου στο CERN. To σεμινάριο από μόνο του είναι ένα εξαιρετικό βραβείο για όσους φτάνουν μέχρι αυτό το στάδιο του διαγωνισμού! Στη δική μας περίπτωση, μας μίλησαν ο Quentin Cooper, δημοσιογράφος πάνω σε θέματα επιστήμης με εκπομπή στο BBC Radio και ο Karl Byrne, παλιός συμμετέχων στο διαγωνισμό και πλέον από τους συντονιστές του. Έδωσαν πλήθος χρήσιμων συμβουλών και πραγματοποιήσαμε ασκήσεις στην αφήγηση ιστοριών, την αλληλεπίδραση με τις κάμερες, και την προετοιμασία παρουσιάσεων στα πρότυπα του FameLab.

O Quentin Cooper κατά τη διάρκεια του masterclass

Στις 8 Μαϊου διοργανώθηκε σε κοινή εκδήλωση ο τελικός του Ελβετικού και του CERN FameLab, καθώς το εργαστήριο συμμετέχει φέτος για πρώτη φορά σαν ξεχωριστός οργανισμός στο διαγωνισμό. Υπήρχαν 9 διαγωνιζόμενοι από Ελβετία (αν και κανένας δεν είχε την ελβετική υπηκοότητα!) και 5 διαγωνιζόμενοι απο το CERN, αναμεσά τους κι εγώ με το κουβαδάκι του φίλου μου Παναγιώτη.

Mεγάλοι νικητές ήταν η Lillian Smestad για το CERN και ο Oskari Vinko για το Ελβετικό FameLab ο οποίοι και θα διαγωνιστούν στον τελικό του International Science Festival στο Cheltenham (good luck Lillian & Oskari!). Το κοινό εκτίμησε την επιστημονική μου προσπάθεια με τα κουβαδάκια και τον Elwood και μου έδωσε το audience award 🙂

 

Οι φωτογραφίες από το διαγωνισμό είναι copyright CERN και το πλήρες σετ υπάρχει στο CERN Document Server. Δυστυχώς λόγω τεχνικών προβλημάτων το βίντεο δεν έχει γίνει ακόμα διαθέσιμο.

Ενημέρωση 9/6/15 : Τα βίντεο ανέβηκαν!

Famelab 2015 Switzerland Winner, Oskari Vinko:
http://cds.cern.ch/video/CERN-MOVIE-2015-023-003?showTitle=true

Famelab 2015 CERN Winner, Lillian Smestad:
http://cds.cern.ch/video/CERN-MOVIE-2015-023-002?showTitle=true

Famelab 2015 CERN Audience Award Winner, Christos Lazaridis:
http://cds.cern.ch/video/CERN-MOVIE-2015-023-001?showTitle=true

Posters για το πείραμα CMS του CERN στα Ελληνικά

Το ενδιαφέρον των Ελληνικών σχολείων αλλά και γενικά του Ελληνικού κοινού για το CERN είναι από τα υψηλότερα ανάμεσα στα κράτη-μέλη του οργανισμού, και γίνεται μια προσπαθειά από αρκετούς συναδέλφους εδώ να μεταφέρουμε όσο καλύτερα μπορούμε τα όσα συμβαίνουν εδώ σε όσους ενδιαφέρονται. Όχι μόνο μέσω ξεναγήσεων σε όσους έχουν τη δυνατότητα να μας επισκευτούν στο εργαστήριο, αλλά και μέσω ομιλιών στην Ελλάδα, ή δίνοντας ελεύθερα δεδομένα και προγράμματα για την ανάλυσή τους και μέσω εικονικών ξεναγήσεων στα πειράματα.

Από σήμερα, υπάρχουν μεταφρασμένα στα Ελληνικά και μια σειρά από poster που περιγράφουν τον ανιχνευτή CMS, τα διάφορα υπο-συστήματά του καθώς και τη φυσική που μελετάμε με τη βοήθειά του. Στον παραπάνω σύνδεσμο υπάρχει το PDF με όλα τα poster σε υψηλή ανάλυση ώστε να μπορούν να εκτυπωθούν σε Α0. Επιγραμματικά, μπορείτε να τα μελετήσετε παρακάτω. Αν έχετε σχόλια πάνω στη μετάφραση, θα χαρώ πολύ να τα διαβάσω στο: christos.lazaridis (at) gmail.com

Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω φίλους και συναδέλφους που βοήθησαν κατά την προετοιμασία, διαβάζοντας τις πρώτες εκδόσεις και προσφέροντας τα πολύτιμα σχόλιά και τις διορθώσεις τους. Ό,τι λάθη έχουν ξεφύγει είναι δικά μου.

* thanks to Marzena and Salvador for their help and commitment to make this happen!

Ανιχνευτής CMS

Ανιχνευτής CMS – Υπεραγώγιμο Σωληνοειδές

Ανιχνευτής CMS – Καταγραφέας Τροχιών

Ανιχνευτής CMS – Ηλεκτρομαγνητικό Θερμιδόμετρο

Ανιχνευτής CMS – Αδρονικό Θερμιδόμετρο

Ανιχνευτής CMS – Σύστημα Μιονίων

Ανιχνευτής CMS – Σύστημα Σκανδαλισμού και Λήψης Δεδομένων

Ανιχνευτής CMS – Μια Παγκόσμια Περιπέτεια

Ανιχνευτής CMS – Κατασκευή

Ανιχνευτής CMS – Υπόγεια Εγκατάσταση

Ανιχνευτής CMS – Γεωγραφική Τοποθεσία

Ανιχνευτής CMS – Γεωγραφική Τοποθεσία

Ανιχνευτής CMS – Φυσική

Ανιχνευτής CMS – Φυσική

Δεδομένα του CMS από τις συγκρούσεις του LHC διαθέσιμα υπό άδεια Creative Commons!

To CMS σήμερα δημοσιοποίησε υπό ελεύθερη μορφή μέρος των δεδομένων που έχει συλλέξει ο ανιχνευτής από τις συγκρούσεις των δεσμών πρωτονίων του LHC υπό άδεια Creative Commons CC0!

Τα δεδομένα, αλλά και εργαλεία με οδηγίες για το πως μπορούν να χρησιμοποιηθούν, υπάρχουν στη σελίδα http://opendata.cern.ch/.

Σε πρώτη ευκαιρία μόλις βρω το χρόνο να κοιτάξω τα δεδομένα και τα εργαλεία, θα ετοιμάσω και παραδείγματα για το τι ωραία πράγματα μπορούμε να κάνουμε με αυτά… μείνετε συντονισμένοι 🙂

Η περίληψη της ανακοίνωσης:
The Compact Muon Solenoid (CMS) Collaboration at CERN is excited to announce the public release of the first batch of high-level, analysable and open data from the Large Hadron Collider (LHC), recorded by the CMS detector. The datasets are being released into the public domain under the Creative Commons CC0 waiver, in keeping with CMS’s commitment to data preservation and open data. “We have a duty to society to do so,” says Tiziano Camporesi, CMS Spokesperson. “The scientific knowledge we produce is for everyone to share and we hope educational tools built on top of our data will inspire the next generation of scientists.”

Επίσης, μπορείτε να διαβάσετε το πλήρες κείμενο της ανακοίνωσης, καθώς και το δελτίο τύπου του CERN.

Μιόνιο που έχει ανιχνευθεί από το CMS — και τώρα μπορείτε να το δείτε και μόνοι σας!

Διαγωνισμός του CERN για σχολεία

Πριν από μερικούς μήνες δίναμε συγχαρητήρια στην ομάδα «Σύντροφοι του Οδυσσέα» της Βαρβακείου σχολής για την επιτυχία τους να κερδίσουν στο διαγωνισμό Beamline For Schools του CERN. Σήμερα το CERN ανακοίνωσε τη διεξαγωγή του για το 2015.

Το έπαθλο; Ίδιο με το φετινό: η δυνατότητα να έρθει μια ομάδα μαθητών εδώ και να διεξάγει το δικό της πείραμα χρησιμοποιώντας μια από τις δέσμες σωματιδίων από τους επιταχυντές του εργαστηρίου!

Ο διαγωνισμός είναι ανοιχτός σε ομάδες μέχρι και 30 μαθητών άνω των 16 ετών, εννέα από τους οποίους, αν κερδίσει η ομάδα τους, θα έρθουν στο CERN για να στήσουν και να κάνουν τα πειράματά τους. Οι ομάδες μπορούν να αποτελούνται είτε από ένα, είτε από περισσότερα του ενός συνεργαζόμενα σχολεία. Το πρώτο βήμα είναι να εγγραφείτε! Περισσότερες πληροφορίες για το διαγωνισμό και τον τρόπο συμμετοχής υπάρχουν διαθέσιμες στην ιστοσελίδα του.

Ημερομηνίες-κλειδιά είναι η 31η Ιανουαρίου 2015 που είναι η διορία για την δήλωση συμμετοχών και η 31η Μαρτίου 2015 που είναι η διορία για την υποβολή των προτάσεων. Για το δεύτερο βήμα χρειάζεται ένα γραπτό κείμενο, καθώς και ένα μονόλεπτο βιντεάκι που να περιγράφεται το πείραμα όπως παραδείγματος χάριν το παρακάτω από την Ελληνική ομάδα που κέρδισε το 2014. Επίσης, για την ενημέρωση όλων, η ομάδα του διαγωνισμού θα διεξάγει ένα Google+ hangout στα Αγγλικά στις 4 Δεκεμβρίου 2014 στις 6μμ ώρα Ελλάδας στο κανάλι του CERN στο YouTube. Σε αυτό, ερευνητές του CERN καθώς και οι “Σύντροφοι του Οδυσσέα” του Βαρβακείου  θα μπορούν να απαντήσουν στα ερωτήματά σας. Το περσινό ενημερωτικό βιντεάκι υπάρχει εδώ.

Δείτε και τι ωραία που πέρασαν οι φετινοί νικητές όταν ήρθαν στο εργαστήριο!

http://cds.cern.ch/video/CERN-MOVIE-2014-042-001

άντε στρωθείτε! και καλή επιτυχία!

update: και επειδή τα άκουσα λίγο από φίλους και συναδέλφους, να προσθέσω ότι το Beamline for Schools είναι ένα από τα πολλά και ενδιαφέροντα projects με τα οποία ασχολείται το Development Office του CERN το οποίο πρόσφατα εγκαινίασε και τη σελίδα Giving to CERN, ώστε να μπορεί το CERN να προσφέρει περισσότερα πίσω στην κοινωνία… 🙂

Aν το CERN ήταν στην Ελλάδα…

(λέμε τώρα)

…πόση έκταση θα καταλάμβανε ο Large Hadron Collider, ο μεγαλύτερος επιταχυντής του εργαστηρίου;

Ας δούμε πρώτα πως δείχνει η περιοχή της Γενεύης. Βλέπουμε το μήκους 27 χιλιομέτρων υπόγειο τούνελ του επιταχυντή στην παρακάτω εικόνα. Έχω σημειώσει προσεγγιστικά με κόκκινο τα 4 σημεία όπου βρίσκονται οι 4 ανιχνευτές: Το CMS (Compact Muon Solenoid) είναι στην επάνω μεριά, αντιδιαμετρικά τελείως είναι το πείραμα ATLAS (A Toroidal LHC Apparatus), αριστερά του το ALICE (A Large Ion Collider Experiment) και δεξιά του το LHCb (Large Hadron Collider beauty — ω, ναι!)

Για πάμε να δούμε τώρα τι θα σήμαινε αυτό για τα Ελληνικά δεδομένα, ξεκινώντας από που αλλού; Θεσσαλονίκη!

Αν είχαμε λοιπόν τον LHC στη Θεσσαλονίκη και βάζαμε το ATLAS κάπου στο λιμάνι, το CMS θα έπρεπε να πάει κάπου πέρα στο Δερβένι!

Έτσι για το καλό, είπα να δω πόση έκταση θα καταλάμβανε και ο επόμενος κυκλικός επιταχυντής ο Very Large Hadron Collider που θα ήθελαν να κατασκευάσουν εδώ στο CERN (είναι ακόμα στο στάδιο του σχεδιασμού της πρότασης, πολύ μακριά από την υλοποίησή του!)

Από την άλλη, ο προηγούμενος ισχυρότερος επιταχυντής που λειτουργούσε στο Fermilab κοντά στο Chicago, ο Tevatron ίσα που θα αγκάλιαζε το κέντρο της πόλης, από τη λεωφόρο Νίκης μέχρι τις Συκιές και από το Βαρδάρη μέχρι τα πανεπιστήμια.

Για την Αθήνα δυστυχώς δε μπορώ να γίνω το ίδιο περιγραφικός μιας και δεν τη γνωρίζω το ίδιο καλά, αλλά βλέπουμε ότι ενώ ο LHC χωράει άνετα μέσα σε αυτή, ο VLHC την περιβάλλει ολόκληρη.

Kαι για να πάμε και μια βόλτα σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, ας πάρουμε μια ιδέα για το μέγεθος του επιταχυντή σε σύγκριση με το Ηράκλειο,

ή τη Λάρισα,

ή τα Ιωάννινα όπου το τούνελ θα κάλυπτε μια έκταση της πόλης και της λίμνης Παμβώτιδας μαζι.

Όλες οι εικόνες δημιουργήθηκαν με τη βοήθεια του LHC In Your Neighborhood από το φετινό Science Hack Day San Francisco.

Αυτά για να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης ως προς το μέγεθος των διατάξεων που χρησιμοποιούμε για τα πειράματά μας. Τώρα η κουβέντα του τι θα γινόταν αν το CERN είχε όντως φτιαχτεί στην Ελλάδα σηκώνει άλλο post. Και τσίπουρο με μεζέ.